Uğut Tatlısı, Şarkışla ve Sivas yörelerinde sıklıkla tüketilen ve şifa kaynağı olarak bilinen bir tatlıdır. Buğday ve su kullanılarak yapılan bu tatlı, herhangi bir tatlandırıcı kullanılmadan, lezzetini buğdayın çimlendirilmesiyle elde edilen doğal şekerden alır. Yapımındaki zahmetli aşamalar nedeniyle genellikle özel günlerde tercih edilen Uğut Tatlısı, sağlıklı besinlere önem veren bireyler ve aileler için ideal bir lezzettir.

Uğut yapımına başlamadan önce, 18 litrelik bir tenekenin tabanı çiviyle 15-20 yerinden delinmelidir. Daha sonra, delinen teneke yarısına kadar buğdayla doldurulur ve güneş almayan loş bir yerde muhafaza edilerek ıslatılır. Buğdaylar iki günde bir ıslatılarak iyice karıştırılır. Bu süreçte, buğdaylar çimlenmeye başlar ve tenekenin dolmaya başladığı görülür. Çimlenme ilerledikçe buğdayda topaklanmalar oluşur.

Buğdayın topaklanmasının ardından, bir bez üzerine serilerek ufalanır. Ufalanarak birbirinden ayrılan buğdaylar tekrar tenekeye konarak ıslatılmaya devam edilir. Bu işlem yaklaşık 15 gün sürer. Bu süre zarfında, buğday tanelerinin filizleri ve saçak kökleri 4-5 cm uzunluğa ulaşır.

Saçak köklerinin filizleri beyaz renktedir. Uğut Tatlısının acı olmaması açısından filizlerin yeşermemesine dikkat edilmelidir. Yeşerme başlamadan toplanan buğdaylar, yuvarlak bir taş veya tokmak yardımıyla dövülerek ezilir ve suyu alınır. Miktarı az olan bu suya biraz daha su eklenerek büyük bir kap içerisinde kaynatılmak üzere ocağa alınır. Kaynamaya başlayan ve kıvam almaya başlayan uğut için, çok katı olmayacak şekilde un ilave edilerek karıştırma işlemine başlanır. Kıvamı koyu oluncaya kadar karıştırma işlemine devam edilir.

Koyulaşan uğutun üzeri sakızlaşmaya başlar. Bu aşamada uğut tatlısının olmaya başladığını gözlemleyebiliriz. Kıvamını alan uğut, koyu kahverengi bir renk alır. 15 dakika daha ocakta kaynatıldıktan sonra ocaktan indirilerek soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra kavanozlara doldurularak kahvaltılarda ekmeklere sürülmek üzere tüketilir.

Uğut Tatlısı, özellikle enerji verici özellikleriyle bilinir. İçerdiği doğal şekerler ve vitaminler sayesinde, vücuda enerji sağlar ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Ayrıca, içeriğinde herhangi bir katkı maddesi bulunmaması, bu tatlıyı sağlıklı bir seçenek haline getirir.

Uğut Tatlısı, Şarkışla ve Sivas yörelerinde köklü bir geçmişe sahip olan, zahmetli ama bir o kadar da değerli bir tatlıdır. Doğal ve katkısız içeriği ile, sağlıklı beslenmeye önem verenler için ideal bir seçenektir. Yapımı zahmetli olsa da, sonucu tüm çabaya değecek niteliktedir.